ZAKON

O PREVOZU OPASNIH MATERIJA

(Objavljen u "Sl. glasniku RS", br. 1 od 4. januara 2008, 117/11)

I- OSNOVNE ODREDBE

Član 1.

Ovim zakonom uređuju se uslovi pod kojima se u Republici Srpskoj prevoze opasne materije i radnje koje su u vezi s tim prevozom (pripremanje materije za prevoz, utovar i istovar i usputne manipulacije), uslovi za ambalažu i vozila, uslovi imenovanja savjetnika za bezbjednost. te njegova prava i dužnosti, nadležnosti i uslovi za sprovođenje osposobljavanja lica koja učestvuju u prevozu, nadležnosti organa u vezi sa tim prevozom, kao i nadzor nad sprovođenjem ovog zakona.

Član 1a.

(1) Na prevoz opasnih materija u drumskom saobraćaju primjenjuje se Evropski sporazum o međunarodnom drumskom prevozu opasnih materija (European Agreement concerning the International Carriage of Dangerous Goods by Road - ADR), Ženeva, septembar 1957. godine, uključujući i aneks A i B, te izmjene i dopune (u daljem tekstu: ADR).
(2) Na prevoz opasnih materija u željezničkom saobraćaju primjenjuje se Konvencija o međunarodnom željezničkom prevozu (Convention concering the International Carriage by Rail - COTIF), uključujući i Prilog C - Pravilnik o međunarodnom željezničkom prevozu opasnih materija (Regulation concerning the International Carriage of Dangerous Goods by Rail - RID), te izmjene i dopune (u daljem tekstu: RID).
(3) Na prevoz opasnih materija unutrašnjim plovnim putevima primjenjuje se Evropski sporazum o međunarodnom prevozu opasnih materija unutrašnjim plovnim putevima (European Agreement Concerning the International Carriage of Dangerous Goods by Inland Waterways - ADN), Ženeva, maj 2000. godine, uključujući odgovarajuće anekse, te izmjene i dopune (u daljem tekstu: ADN).
(4) Na prevoz opasnih materija vazdušnim putem primjenjuju se Aneks 18. Konvencije o međunarodnom civilnom vazduhoplovstvu (Convention on International Civil Aviation) i Tehničke instrukcije Međunarodne organizacije za civilno vazduhoplovstvo za bezbjedan transport opasnih materija vazduhom (International Civil Aviation Organisation - GSAO Technical Instructions for the Safe Transport of Dangerous Goods by Air), te izmjene i dopune.
(5) Na prevoz opasnih materija u poštanskom saobraćaju primjenjuju se propisi Svjetskog poštanskog saveza (Universal Postal Union).

Član 2.

(1) Opasne materije u smislu ovog zakona su:
a) klasa 1 - eksplozivne materije i predmeti:
- razred 1.1 - materije i predmeti kod kojih postoji opasnost od masovne eksplozije,
- razred 1.2 - materije i predmeti kod kojih postoji opasnost od "ispaljivanja", ali ns masovne eksplozije,
- razred 1.3 - materije i predmeti kod kojih postoji opasnost od zapaljenja i manja eksplozivna opasnost ili "ispaljivanje", ali ne opasnost od masovne eksplozije,
- razred 1.4 - materije i predmeti koji ne predstavljaju značajnu opasnost,
- razred 1.5 - vrlo neosjetljive materije kod kojih postoji opasnost od masovne eksplozije,
- razred 1.6 - ekstremno neosjetljive materije kod kojih postoji opasnost od masovne eksplozije;
b) klasa 2 - zbijeni gasovi, gasovi pretvoreni u tečnost i gasovi rastvoreni pod pritiskom;
v) klasa 3 - zapaljive tečnosti;
g) klasa 4.1 - zapaljive čvrste materije, samoreaktivne materije i desenzitizovane eksplozivne čvrste materije;
d) klasa 4.2 - materije sklone samopaljenju;
đ) klasa 4.3 - materije koje u dodiru sa vodom razvijaju zapaljive gasove;
e) klasa 5.1 - oksidirajuće materije:
ž) klasa 5.2 - organski peroksidi;
z) klasa 6.1 - toksične materije;
i) klasa 6.2 - zagađujuće i zarazne materije; j) klasa 7 - radioaktivne materije; k) klasa 8 - korozivne (nagrizajuće) materije; l) klasa 9 - ostale opasne materije.
(2) Opasne materije iz stava 1. ovog člana razvrstane su u klase, u skladu sa međunarodnim sporazumom o prevozu opasnih materija za pojedine grane saobraćaja.
(3) Eksplozivne materije u smislu ovog zakona su:
a) čvrste ili tečne materije ili mješavina materija koje usljed hemijske reakcije mogu da razvijaju gasove takvom brzinom i takve temperature i pritiska da izazivaju oštećenje okoline,
b) materije ili mješavine materija (pirotehničke materije) koje samoodvijajućim egzotermnim hemijskim reakcijama bez detonacije proizvode toplotni, svjetlosni, zvučni, gasni, dimni ili više ovih efekata zajedno.
(4) Zbijeni gasovi, gasovi pretvoreni u tečnost i gasovi rastvoreni pod pritiskom (u daljem tekstu: gasovi) su materije koje imaju kritičnu temperaturu nižu od 50 stepenCili na 50 stepenCpritisak pare viši od 300 kPa (3 bara).
(5) Zapaljive tečnosti su tečnosti ili smjese tečnosti koje na temperaturi od 50 stepenCimaju pritisak pare niži od 300 kPa (3 bara). a tačku paljenja nižu od 100 stepenC.
(6) Zapaljive čvrste materije su materije koje u suvom stanju mogu lako da se zapale u dodiru sa plamenom ili varnicom (sumpor. celuloid, nitroceluloza, crveni fosfor i dr.), ali nisu samozapaljive.
(7) Materije sklone samopaljenju su materije koje se pale u dodiru sa vazduhom ili vodom bez posredstva drugih materija (bijeli i žuti fosfor, cinkovi alkili, otpaci, nitrocelulozni filmovi, sirovi pamuk, upotrijebljene namašćene krpe i dr.).
(8) Materije koje u dodiru sa vodom razvijaju zapaljive gasove su materije koje u dodiru sa vodom razvijaju gasove koji se pale u dodiru sa plamenom ili varnicom (natrijum, kalijum, kalcijum, kalcijum-karbid. alkalni silicidi i dr.).
(9) Oksidirajuće materije su materije koje se u dodiru sa drugim materijama razlažu i pri tom mogu prouzrokovati vatru (hloridi, perflorati, vodeni rastvor vodonik-super-oksida, peroksidi alkalnih metala i njihove smjese i dr.).
(10) Organski peroksidi su organske materije sa višim stepenom oksidacije koje mogu da izazovu štetne posljedice po zdravlje ili život ljudi ili oštećenje materijalnih dobara, a manje su osjetljive na eksploziju od dinitrobenzola u dodiru sa plamenom ili na udar, odnosno trenje.
(11) Otrovi su supstance sintetičkog, biološkog ili prirodnog porijekla i preparati proizvedeni od tih supstanci, koji uneseni u organizam ili u dodiru sa organizmom mogu da ugroze život ili zdravlje ljudi ili mogu štetno djelovati na životnu sredinu.
(12) Zagađujuće i zarazne materije su supstance koje šire neprijatan miris ili sadrže uzročnike zaraznih bolesti ili njihove toksine za koje se zna da mogu izazvati zarazna oboljenja kod ljudi i životinja (svježa nesoljena ili usoljena koža, otpaci, iznutrice, žlijezde, fekalije i dr.).
(13) Radioaktivne materije su materije čija specifična aktivnost ne prelazi vrijednosti predviđene propisima o zaštiti od jonizujućeg zračenja i međunarodnim sporazumima o prevozu opasnih materija u pojedinim granama saobraćaja.
(14) Korozivne (nagrizajuće) materije su materije koje u dodiru sa drugim materijama i živim organizmima izazivaju njihovo oštećenje ili uništenje (sumporna kiselina, azotna kiselina, brom, mravlja kiselina, natrijum-hloroksid i dr.).
(15) Ostale opasne materije su supstance koje za vrijeme prevoza predstavljaju opasnost, a koje se ne mogu svrstati u klase od 1 do 8 (azbest, suvi led, magnetni materijali, medicinski i farmaceutski otpad, opasni otpad i sl.).
(16) Opasnim materijama smatraju se i sirovine od kojih se proizvode opasne materije i otpaci - ako imaju osobine tih materija.

Član 3.

(1) Preduzeća, druga pravna lica, preduzetnici i fizička lica koja prevoze ili predaju radi prevoza opasne materije i vrše radnje u vezi s tim prevozom, kao i fizička lica koja u toku prevoza neposredno rukuju ili na drugi način dolaze u dodir sa opasnim materijama, dužna su da preduzimaju preventivne i zaštitne mjere kojima se obezbjeđuje zaštita života i zdravlja ljudi, životne sredine ili materijalnih dobara, odnosno bezbjednost saobraćaja.
(2) Ako opasna materija ima i osobine neke druge opasne materije, a te osobine mogu da ugroze život i zdravlje ljudi, životnu sredinu ili materijalna dobra, privredna društva, druga pravna lica. preduzetnici i fizička lica koja prevoze takve materije ili vrše radnje u vezi s tim prevozima. kao i fizička lica koja u toku prevoza rukuju ili na drugi način dolaze u dodir sa takvim materijama, dužna su da preduzimaju preventivne i zaštitne mjere za sprečavanje i takvih opasnosti.
(3) Ako materija mz stava 2. ovog člana ima jednu ili više osobina zbog kojih se može svrstati u opasne materije za čiji je prevoz potrebno posebno odobrenje, takva se materija može prevoziti samo uz odobrenje nadležnog organa.

Član 4.

(1) Preduzeća, druga pravna lica i preduzetnici sa sjedištem u Republici Srpskoj, čija djelatnost obuhvata prevoz opasnih materija u drumskom saobraćaju, željezničkom saobraćaju i saobraćaju na unutrašnjim plovnim putevima, te u vezi sa tim pakovanje, utovar, punjenje, pražnjenje i istovar, moraju imati najmanje jednog savjetnika za bezbjednost prevoza opasnih materija.
(2) Poslove savjetnika za