ZAKON

O JAVNIM PREDUZEĆIMA

(Objavljen u "Sl. glasniku RS", br. 75 od 25. avgusta 2004, 78/11)

I- UVODNE ODREDBE

Član 1.

(1) Ovim zakonom se uređuju poslovanje i upravljanje javnih preduzeća u Republici Srpskoj, organi preduzeća, sukobi interesa sa preduzećem, etički kodeks, interni postupci, nedopuštene i ograničene aktivnosti i druga pitanja od značaja za rad ovih preduzeća.
(2) Na pitanja koja nisu uređena ovim zakonom shodno se primjenjuju odredbe Zakona o privrednim društvima ("Službeni glasnik Republike Srpske", br. 127/08 i 58/09).

Član 2.

(1) Javno preduzeće u smislu ovog zakona je pravno lice koje je upisano u sudski registar kao privredno društvo u formi akcionarskog društva ili društva sa ograničenom odgovornošću, radi obavljanja djelatnosti od opšteg interesa i u čijem osnovnom kapitalu Republika Srpska ili jedinica lokalne samouprave direktno ili indirektno ima većinsko vlasništvo.
(2) Odredbe ovog zakona primjenjuju se i na preduzeća koja u strukturi vlasništva imaju najmanje 50% plus jedna akcija ili udjela u vlasništvu Republike i koja zapošljavaju više od 50 lica.
(3) Javna preduzeća iz stava 1. ovog člana dužna su da informacije o svojoj finansijskoj i organizacionoj strukturi učine dostupnim javnosti, posredstvom internet-stranice preduzeća ili na drugi adekvatan način.

Član 2a.

(1) Obavljanje djelatnosti preduzeće iz člana 2. ovog zakona zasniva na sljedećim principima:
a) jednakom tretmanu (nediskriminaciji) i slobodi osnivanja i pružanja usluga,
b) transparentnosti,
v) zabrani sporazuma javnih preduzeća koja imaju za posljedicu sprečavanje, ograničavanje ili narušavanje konkurencije na tržištu,
g) zabrani zloupotrebe dominantnog položaja,
d) nadziranju pomoći koju dodjeljuju davaoci državne pomoći davanjem povlastica određenim preduzećima ili proizvodnji određene robe, radi izbjegavanja narušavanja konkurencije,
đ) preventivnom nadziranju objedinjavanja preduzeća,
e) liberalizaciji određenih djelatnosti od opšteg interesa radi sprečavanja razvoja monopolističkih tendencija,
ž) osiguranju transparentnosti finansijskih odnosa između Republike Srpske, odnosno jedinice lokalne samouprave i javnih preduzeća i
z) vođenju zasebnih računa, tako da se jasno razgraniče troškovi i prihodi povezani sa različitim djelatnostima.
(2) Vlada Republike Srpske će donijeti uredbu o transparentnosti finansijskih odnosa između Republike Srpske, odnosno jedinice lokalne samouprave i javnih preduzeća, u roku od 90 dana od dana stupanja na snagu ovog zakona.

Član 3.

U ovom zakonu navedeni izrazi imaju sljedeće značenje:
- "povezano lice" jeste svaki zaposleni preduzeća, uključujući i pojedince i zastupnike koje preduzeće imenuje za obavljanje određenih djelatnosti, svaki član nadzornog odbora i odbora za reviziju; svako pravno ili fizičko lice u čijem posrednom ili neposrednom vlasništvu je najmanje 5% od ukupnog zbira glasačkih prava preduzeća;
- "odgovorno lice" jeste svako lice kojem se zakonom ili statutom preduzeća ili opisom posla dodjeljuje nadležnost za konkretan posao ili zadatak; odnosno svako lice kome je takva nadležnost utvrđena pravilnikom o organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta, ugovorom o radu ili drugim aktom;
- "nadziranje ili nadzor" jeste detaljno i sistematsko nadgledanje izvršenja bilo kojeg posla ili zadatka odgovornog lica, ili druge aktivnosti preduzeća. Cilj nadzora je da se otkrije i nadležnim organima prijavi moguća prevara ili druga nezakonita aktivnost, te da se preduzmu mjere za disciplinsko kažnjavanje i otpuštanje odgovornih lica koja su u izvršavanju svojih poslova i radnih zadataka počinila povredu radne obaveze.

II- ORGANI PREDUZEĆA

Član 4.

Organi preduzeća su:
- skupština,
- nadzorni odbor,
- uprava (menadžment).

1. Skupština

Član 5.

Skupština je nadležna da:
a) donosi statut,
b) donosi poslovnik o svom radu i druge poslovne akte u skladu sa zakonom,
v) donosi etički kodeks,
g) donosi plan poslovanja i revidirani plan poslovanja,
d) donosi program investicija za planski period,
đ) imenuje i razrješava nadzorni odbor,
e) imenuje i razrješava odbor za reviziju,
ž) odlučuje o trajnoj poslovnoj saradnji i povezivanju sa drugim preduzećima,
z) odlučuje o raspodjeli godišnje dobiti i pokriću gubitaka,
i) odlučuje o povećanju i smanjenju osnovnog kapitala,
j) odlučuje o osnivanju novih preduzeća,
k) odlučuje o formiranju poslovne jedinice,
l) odlučuje o statusnim promjenama, promjeni pravne forme i prestanku javnog preduzeća,
lj) odlučuje o sticanju, prodaji, davanju u zakup, zalaganju ili drugom raspolaganju imovinom velike vrijednosti, u skladu sa Zakonom o privrednim društvima i
m) odlučuje o drugim pitanjima u skladu sa zakonom i statutom preduzeća.

Član 6.

Prilikom nominovanja kandidata za izbor članova nadzornog odbora, organ nadležan za izbor postupa u skladu sa Zakonom o ministarskim, vladinim i drugim imenovanjima.

2. Nadzorni odbor

Član 7.

Nadzorni odbor je nadležan da:
a) nadzire rad uprave,
b) donosi poslovnik o svom radu,
v) predlaže statut, etički kodeks i druge akte skupštini,
g) predlaže imenovanje i razrješenje članova odbora za reviziju,
d) imenuje i razrješava članove uprave u skladu sa postupcima utvrđenim statutom i zakonom,
đ) donosi smjernice o nabavci i vrši nadzor nad njihovim sprovođenjem,
e) odobrava preporuke odbora za reviziju o raspodjeli dobiti, te drugim pitanjima,
ž) daje ovlašćenje za ograničene aktivnosti u skladu sa ovim zakonom,
z) daje uputstva direktoru za sprovođenje istrage u vezi sa učinjenim nepravilnostima,
i) daje prijedlog skupštini o poslovnoj saradnji i povezivanju sa drugim preduzećima,
j) donosi odluke o investiranju u skladu sa zakonom i statutom,
k) daje prijedlog skupštini o osnivanju novih preduzeća,
l) saziva sjednice skupštine javnog preduzeća, osim javnih preduzeća u kojima Vlada vrši funkciju skupštine i utvrđuje prijedlog dnevnog reda,
lj) utvrđuje prijedlog odluka skupštine javnog preduzeća i vrši kontrolu sprovođenja usvojenih odluka i
m) obavlja i druge poslove utvrđene zakonom, statutom i aktima preduzeća.

Član 8.

(1) Nadzorni odbor sastoji se od najmanje tri člana.
(2) Akcionari ili članovi društva koji imaju najmanje 5% glasačkih prava imaju pravo na jedno mjesto u nadzornom odboru.
(3) Člana nadzornog odbora iz reda akcionara ili članova društva iz prethodnog stava bira skupština na način utvrđen statutom, na prijedlog manjinskih akcionara sa najmanje 5% glasačkih prava.

Član 9.

(1) U pogledu svake od internih kontrola utvrđenih u poglavljuIIIovog zakona, predsjednik nadzornog odbora odgovoran je za sopstveno postupanje. Predsjednik nadzornog odbora dužan je da odredi svakom članu nadzornog odbora konkretnu odgovornost za poštivanje i realizaciju relevantnih odredbi zakona kojima se navedena interna kontrola reguliše. Broj internih kontrola u nadležnosti člana nadzornog odbora može biti veći od jedne.
(2) Predsjednik nadzornog odbora je solidarno odgovoran sa članom nadzornog odbora za izvršenje zadataka u okviru nadležnosti člana nadzornog odbora koji su utvrđeni u prethodnom stavu.

3. Uprava preduzeća

Član 10.

(1) Upravu preduzeća (u daljem tekstu: uprava) čine direktor i izvršni direktori.
(2) Nadležnost uprave je:
a) izvještavanje nadzornog odbora na zahtjev nadzornog odbora,
b) sprovođenje etičkog kodeksa,
v) izrada i nadgledanje realizacije planova poslovanja,
g) predlaganje i sprovođenje smjernica o nabavci te sprovođenje važećih propisa,
d) utvrđivanje prijedloga o raspodjeli dobiti i pokriću gubitka,
đ) zapošljavanje i otpuštanje zaposlenih u skladu sa postupcima utvrđenim aktima preduzeća i važećim zakonima,
e) davanje prijedloga nadzornom odboru o poslovnoj saradnji i povezivanju sa drugim preduzećima,
ž) davanje prijedloga nadzornom odboru o investicionim odlukama u skladu sa važećim zakonima o investicijama,
z) davanje prijedloga nadzornom odboru o osnivanju novih preduzeća,
i) obavlja i druge poslove utvrđene zakonom, statutom i aktima preduzeća.

Član 11.

(1) Upravu bira nadzorni odbor većinom glasova, na osnovu javnog konkursa, za izbor najbolje kvalifikovanog kandidata, prema operativnim i poslovnim potrebama preduzeća, a u skladu sa odredbama statuta preduzeća.
(2) Za člana uprave preduzeća ne može biti imenovano lice koje obavlja izvršnu funkciju u političkoj stranci.

Član 12.

(1) Direktor i izvršni direktori preduzeća podliježu dužnostima, odgovornostima i ograničenjima koja su utvrđena ovim zakonom za upravu.
(2) U pogledu svake od internih kontrola utvrđenih u PoglavljuIIIovog zakona, direktor je odgovoran za imenovanje izvršnog direktora koji će imati konkretnu nadležnost za poštivanje i