ZAKON

O HEMIKALIJAMA

(Objavljen u "Sl. glasniku RS", br. 25 od 3. aprila 2009)

I- OSNOVNE ODREDBE

Član 1.

(1) Ovim zakonom uređuju se klasifikacija, pakovanje i obilježavanje opasnih hemikalija; razmjena podataka o hemikalijama kroz bezbjednosno-tehnički list; integralni inventar hemikalija proizvedenih i uvezenih; dobra laboratorijska praksa; ograničenja i zabrane supstanci koje izazivaju zabrinutost; uslovi za uvoz i izvoz hemikalija za koje je propisan postupak prethodne saglasnosti; odobrenja za vršenje djelatnosti proizvodnje, prometa i korišćenja opasnih hemikalija; sistematsko praćenje hemikalija; stavljanje na tržište detergenata; nadzor i druga pitanja od značaja za bezbjedno upravljanje hemikalijama.
(2) Ovaj zakon zasniva se na načelu da proizvođači, uvoznici ili krajnji korisnici treba da obezbijede da proizvode, prodaju na tržište ili koriste supstance koje nemaju štetno dejstvo na ljudsko zdravlje ili životnu sredinu.
(3) Odredbe ovog zakona zasnovane su na načelu predostrožnosti.

Član 2.

(1) Pojedini izrazi upotrijebljeni u ovom zakonu imaju sljedeće značenje:
a) hemikalija označava hemijsku supstancu i hemijski preparat koji sadrži hemijsku supstancu;
b) hemijska supstanca (u daljem tekstu: supstanca) označava hemijski element ili njegovo jedinjenje u prirodnom stanju ili dobijeno u proizvodnom procesu, uključujući aditive potrebne za očuvanje njegove stabilnosti i nečistoće koje proizilaze iz proizvodnog procesa, a isključujući rastvarač koji se može izdvojiti bez uticaja na stabilnost supstance ili promjenu njenog sastava;
v) hemijski preparat (u daljem tekstu: preparat) označava smjesu ili rastvor sastavljen od dvije ili više supstanci;
g) polimer označava supstancu sastavljenu od molekula koje karakteriše lanac jedne ili više vrsta monomernih jedinica. Molekularne mase tih molekula moraju biti raspodijeljene unutar područja u kome se razlike u molekularnoj masi mogu prije svega pripisati razlikama u broju monomernih jedinica.
1) Polimer sadrži:
- više od 50% masenog udjela molekula sa najmanje tri monomerne jedinice (monomerna jedinica označava monomerne supstance u polimeru poslije reakcije) koje su kovalentnom vezom povezane sa najmanje jednom drugom monomernom jedinicom ili drugim reaktantom,
- manje od 50% masenog udjela molekula iste molekulske mase;
d) monomer označava supstancu koja može da uspostavlja kovalentne veze sa lancem drugih sličnih ili različitih molekula, pod uslovima relevantne reakcije formiranja polimera koja se koristi za dati proces;
đ) proizvod (ili artikl) označava predmet kojem se tokom proizvodnje daje određen oblik, površina ili izgled koji određuju njegovu funkciju više nego njegov hemijski sastav;
e) međuproizvod označava supstancu koja se troši, upotrebljava ili proizvodi za hemijsku obradu radi pretvaranja u drugu supstancu (u daljem tekstu: sinteza):
1) neizolovani međuproizvod označava međuproizvod koji se za vrijeme sinteze ne uklanja namjerno (osim radi uzimanja uzorka) sa opreme na kojoj se vrši sinteza. Ta oprema obuhvata posudu za reakciju, prateću opremu i svu opremu kroz koju supstanca prolazi za vrijeme stalnog ili serije procesa, kao i cijevi za prenos iz jedne u drugu posudu radi narednog koraka u reakciji, ali ne obuhvata rezervoare ili druge posude u kojima se supstanca skladišti poslije proizvodnje,
2) međuproizvod izolovan na licu mjesta označava međuproizvod koji ne ispunjava kriterijume za neizolovani međuproizvod i čija se proizvodnja kao i sinteza druge supstance iz istog međuproizvoda vrši na istom mjestu, od strane jednog ili više pravnih lica,
3) transportovani izolovani međuproizvod označava međuproizvod koji ne ispunjava kriterijume za neizolovani međuproizvod, i koji se transportuje ili isporučuje na druga mjesta;
ž) dobra laboratorijska praksa označava sistem kvaliteta koji se odnosi na organizacione postupke i uslove pod kojima se pretklinička ispitivanja planiraju, obavljaju, nadgledaju, bilježe, arhiviraju i prikazuju, a koji obezbjeđuju sigurnost po zdravlje ljudi i životnu sredinu;
z) akreditovanje označava atestiranje od treće strane, koje se odnosi na tijelo za ocjenjivanje usklađenosti ili laboratoriju, a koristi se kao zvaničan dokaz o njegovoj kompetentnosti za obavljanje specifičnih zadataka ocjenjivanja usklađenosti, odnosno ispitivanja;
i) akreditovana laboratorija označava ispitnu laboratoriju koja je prošla proceduru akreditovanja u skladu sa međunarodnim standardomISO/IEC17025 ili sa standardomBAS ISO/IEC17025;
j) proizvođač proizvoda (artikla) označava svako fizičko ili pravno lice koje proizvodi artikl na prostoru Republike Srpske (u daljem tekstu: Republika);
k) rukovanje označava proizvodnju, preradu, pakovanje, skladištenje, promet, transport, prodaju i korišćenje hemikalija ili bilo koju drugu aktivnost pri kojoj se koriste hemikalije;
l) registrant označava proizvođača ili uvoznika supstance, ili proizvođača ili uvoznika proizvoda (artikla), koji podnosi zahtjev za registraciju za supstancu ili proizvod;
lj) uvoznik označava svako fizičko ili pravno lice koje radi obavljanja registrovane djelatnosti uvozi hemikalije u Republiku;
m) stavljanje na tržište označava isporuku ili stavljanje na raspolaganje trećem licu na teritoriji Republike, bilo uz nadoknadu ili bez nadoknade; uvoz se smatra stavljanje na tržište;
n) snabdjevač jeste proizvođač, uvoznik, distributer ili krajnji korisnik koji stavlja hemikaliju na tržište Republike;
nj) krajnji korisnik označava svako fizičko ili pravno lice sa sjedištem u Republici, osim proizvođača i uvoznika, koje koristi supstancu samu ili u proizvodu u industrijske ili profesionalne svrhe, uključujući i lice koje vrši reimport;
o) distributer ili potrošač se ne smatra krajnjim korisnikom;
p) akteri u lancu isporuke označava sve proizvođače i / ili uvoznike i / ili dalje korisnike u lancu isporuke;
r) mjesto proizvodnje označava jednu lokaciju, na kojoj se, u slučaju većeg broja proizvođača supstance, izvjesni objekti infrastrukture međusobno dijele;
s) supstanca sa postepenim uvođenjem označava supstancu koja ispunjava bar jedan od sljedećih kriterijuma:
1) nalazi se na listi Evropskog popisa postojećih komercijalnih hemijskih supstanci,
2) proizvedena je u nekoj od zemalja Evropske zajednice (u daljem tekstu: EZ) ili u zemljama koje su pristupile Evropskoj uniji 1. januara 1995. godine ili 1. maja 2004. godine, ali je proizvođač ili uvoznik nisu plasirali na tržište, najmanje jednom tokom petnaest godina prije stupanja na snagu ovog zakona, pod uslovom da proizvođač ili uvoznik ima dokumentovanih dokaza za to,
3) proizvođač ili uvoznik ju je plasirao na tržište u Zajednici, ili zemljama koje su pristupile Evropskoj uniji 1995/2004. godine, prije stupanja na snagu ovog zakona, i smatralo se da je prijavljena u skladu sa tačkom 8. člana 1. Direktive 67/548/EEZ, ali ne ispunjava definiciju polimera datu u ovom zakonu, pod uslovom da proizvođač ili uvoznik ima dokumentovan dokaz za to;
t) naučna istraživanja i razvoj označava svaki naučni eksperiment, analizu ili hemijsko istraživanje koji se vrše pod kontrolisanim uslovima u obimu manjem od jedne tone godišnje;
ć) istraživanje i razvoj proizvoda i procesa označava svaki naučni razvoj koji se odnosi na razvoj proizvoda ili dalji razvoj supstance, same, u preparatima ili u proizvodima, za vrijeme čega se koriste pilot-postrojenja ili probna proizvodnja za razvoj proizvodnog procesa i/ili testiranje oblasti primjene supstance;
u) upotreba supstance od strane registranta označava industrijsku ili profesionalnu upotrebu supstance od strane podnosioca zahtjeva za registraciju supstance;
f) potpuni izvještaj o studiji označava kompletan i sveobuhvatan opis aktivnosti izvršene radi dobijanja neophodnih informacija; pokriva potpuni naučni dokument objavljen u literaturi koji opisuje sprovedenu studiju ili potpuni izvještaj koji je pripremila kuća koja