Na osnovu člana 5. i člana 29. Zakona o Vladi Tuzlanskog kantona ("Službene novine Tuzlanskog kantona", br. 17/00 i 1/05), a u vezi sa članom 11. stav 3. Zakona o visokom obrazovanju ("Službene novine Tuzlanskog kantona", br. 10/99, 15/00 i 5/05), na prijedlog Ministarstva obrazovanja, nauke, kulture i sporta, Vlada Tuzlanskog kantona, na sjednici održanoj dana 17. 7. 2006. godine, donosi

STANDARDE

VISOKOG OBRAZOVANjA I NORMATIVE

(Objavljeno u "Sl. novinama Tuzlanskog Kantona", br. 8 od 07 septembra 2006)

I- UVOD

Visoko obrazovanje je od posebnog javnog interesa i kao takvo zasnovano na savremenim dostignućima nauke, tehnike i tehnologije, modernoj pedagoškoj teoriji i praksi, humanizmu i etici, a u funkciji osposobljavanja mladih i odraslih za rad i stvaranja uslova za njihovu stručnu nadgradnju.
Standardi visokog obrazovanja i Normativi (u daljem tekstu: Standardi i Normativi) imaju za cilj da doprinesu poboljšanju kvaliteta edukacije i rezultata visokog obrazovanja kao osnovnog preduslova za kompariranje sa evropskim i svjetskim obrazovnim sistemima čime će se stvoriti dodatni uslovi za priznavanje naše diplome u Evropi i svijetu, odnosno da se ove diplome jednostavnije i uspješnije kompariraju sa odgovarajućim evropskim i svjetskim diplomama.
Visoko obrazovanje je integralni dio jedinstvenog sistema obrazovanja, za koji se utvrđuju Standardi i Normativi, uzimajući u obzir njegove specifičnosti, kao i realne materijalne mogućnosti društva u cjelini, a prvenstveno materijalne mogućnosti Tuzlanskog kantona (u daljem tekstu: Kanton).
Standardi i Normativi omogućuju kvalitetan nadzor nad radom visokoškolskih ustanova Kantona, što će omogućiti održivost našeg visokog obrazovanja u evropskoj i svjetskoj konkurenciji sa još jednim jasnim ciljem, da se poveća mogućnost zapošljavanja onih koji su visoko obrazovanje stekli na fakultetima Kantona.
Standardima utvrđuju se opći, a Normativima posebni uslovi za kvalitetno obavljanje nastavnog i naučno-istraživačkog, odnosno umjetničkog rada na univerzitetu.
Ovim Standardima i Normativima utvrđuju se minimalni prostorni, kadrovski i drugi materijalno-tehnički uslovi neophodni za obavljanje nastavnog, naučno-istraživačkog, odnosno umjetničkog rada, koji se ostvaruje u skladu sa Zakonom o visokom obrazovanju Tuzlanskog kantona (u daljem tekstu: Zakona) na fakultetima, akademijama i visokim školama u okviru univerziteta kao javnih ustanova, odnosno ustanova.
Ovi Standardi i Normativi su, pored Zakona, akt koji služi za osnivanje i rad univerziteta, kao i akt na osnovu kojeg će se izvršiti konačna verifikacija i upis u Registar Univerziteta Kantona.
Standardi i Normativi omogućuju kvalitetan nadzor nad radom univerziteta na području Kantona, a u cilju održivosti visokog obrazovanja u evropskoj i svjetskoj konkurenciji.
U cilju adekvatnog postavljanja i utvrđivanja odgovarajućih uslova rada visokog obrazovanja određuju se obaveze u pogledu stvaranja uslova za obavljanje djelatnosti visokog obrazovanja i to:
- da studentima organizira i realizira teorijsku i praktičnu nastavu u obimu i kvalitetu utvrđenom u nastavnom planu i programu,
- da za realizaciju naučno-nastavnog procesa raspolaže odgovarajućim prostorom, opremom i drugim nastavnim sredstvima, primjerenim prirodi studija, tehničkim, sigurnosnim, sanitarnim i drugim uslovima,
- da za realizaciju naučno-nastavnog procesa raspolaže odgovarajućim brojem i strukturom nastavnika i asistenata,
- da organiziranjem naučno-nastavnog procesa omogući njegovo nesmetano izvođenje i rad sa studentima u skladu sa standardima i normativima, realizirajući pri tome utvrđeni obim aktivnosti putem predavanja, vježbi, rada u seminarima, konsultacija i ispita u okviru predviđenih sati iz nastavnog plana i programa, odnosno dužine radnog vremena nastavnika, asistenata i drugih saradnika,
- da osigura odgovarajući broj administrativno-stručnog i tehničkog osoblja.
1.1. PREPORUKE EVROPSKE ASOCIJACIJE ZA OBEZBJEĐENjE KVALITETA U VISOKOM OBRAZOVANjU (ENLjA)
Ministri zemalja potpisnica Bolonjskog procesa pozvali su Evropsku mrežu za obezbjeđenje kvaliteta u oblasti visokog obrazovanja, preko svojih članova, da rade na razvoju dogovorenih standarda, procedura i uputstava za osiguranje kvaliteta obrazovanja i da pronađu načine na koje će osigurati adekvatan jedinstven sistem za osiguranje kvaliteta i/ili akreditacijske agencije ili organe i da o tome izvjeste Ministarstvo preko bolonjske izvršne grupe.
Evropska asocijacija za obezbjeđenje kvaliteta u visokom obrazovanju (ENLjA) je uradila izvještaj, a glavni rezultati i preporuke ovog izvještaja su:
- evropski standardi za interno i eksterno osiguranje kvaliteta i eksterne agencije za osiguranje kvaliteta,
- od evropskih agencija za osiguranje kvaliteta se očekuje da daju periodične preglede rada u periodu pet godina,
- osnovat će se Registar evropskih agencija za osiguranje kvaliteta i Evropski forum za konsultacije o obezbjeđenju kvaliteta u visokom obrazovanju,
- Evropski komitet za registre će djelovati kao kontrolor za uključivanje agencija u registar. Implementacijom preporuka bit će ostvareni slijedeći rezultati:
- unaprijedit će se konzistencija obezbjeđenja kvaliteta u evropskom visokom obrazovanju, korištenjem dogovorenih standarda i uputstava,
- institucije visokog obrazovanja i agencije za osiguranje kvaliteta moći će koristiti uobičajene opšte reference za osiguranje kvaliteta,
- registar će obezbijediti lakšu identifikaciju profesionalnih i pouzdanih agencija,
- procedure za priznavanje kvalifikacija će se pojačati, a kredibilitet rada agencija za osiguranje kvaliteta će biti na višem nivou,
- razmjena mišljenja i iskustava između agencija i drugih ključnih faktora biće na višem nivou obezbijeđeno, kroz rad Evropskog foruma za konsultacije o osiguranju kvaliteta u visokom obrazovanju,
- uzajamno upoznavanje i priznavanje među institucijama i agencijama pomoći će postizanju uzajamnog povjerenja.
1.2. EVROPSKI STANDARDI I UPUTSTVA ZA OBEZBJEĐENjE INTERNOG KVALITETA U INSTITUCIJAMA VISOKOG OBRAZOVANjA
Politika i procedure za osiguranje kvaliteta: Institucije trebaju da imaju politiku i zajedničke procedure za osiguranje kvaliteta i standarda svojih programa i sredstava. One bi se obavezale da će postepeno razvijati kulturu koja priznaje važnost kvaliteta i osiguranje kvaliteta u svom radu. Da bi se ovo postiglo, te institucije treba da razvijaju i implementiraju strategiju kontinuiranog podizanja kvaliteta, a trebalo bi da omoguće učešće studentima i drugim učesnicima.
Odobrenje, monitoring i periodični izvještaj o programima i finasijska sredstva: Institucije bi trebalo da imaju formalne mehanizme za odobravanje, ocjenu, periodične izvještaje i moni-toring svojih programa i sredstava. Ocjenjivanje studenata: Studente treba ocjenjivati putem publiko-vanih kriterija, pravila i procedura koje se konzistentno primjenjuju.
Osiguranje kvaliteta nastavnog osoblja: Institucije trebaju imati metode kojim će utvrditi, da li je nastavno osoblje kvalificirano i kompetentno za rad u visokom obrazovanju. Ti kriteriji treba da su dostupni onima koji podnose eksterne izvještaje i o njima treba biti zastupljena diskusija u izvještaju.
Izvori za sticanje znanja i podrška studentima: Institucije trebaju osigurati da izvori, koji se koriste za nastavu, adekvatni i prilagođeni za svaki program koji je ponuđen.
1.3. EVROPSKI STANDARDI ZA EKSTERNO OSIGURANjE KVALITETA VISOKOG OBRAZOVANjA
Razvoj procesa eksternog osiguranja kvaliteta: Ciljeve procesa osiguranja kvaliteta