Na osnovu člana 17. stav 2. i člana 72. Zakona o hrani ("Službeni glasnik BiH", broj 50/04) i člana 17. Zakona o Vijeću ministara Bosne i Hercegovine ("Službeni glasnik BiH", br. 30/03, 42/03, 81/06, 76/07, 81/07, 94/07 i 24/08), Vijeće ministara Bosne i Hercegovine, na prijedlog Agencije za sigurnost hrane Bosne i Hercegovine, u saradnji s nadležnim organima entiteta i Brčko Distrikta Bosne i Hercegovine, na 10. sjednici održanoj 12. juna 2012. godine, donijelo je

PRAVILNIK

O TRŽIŠNIM STANDARDIMA ZA MASLINOVO ULjE

(Objavljen u "Sl. glasniku BiH", br. 81 od 15. oktobra 2012)

I. OPĆE ODREDBE

(Predmet)

Član 1.

Ovim pravilnikom uređuju se tržišni standardi za maslinovo ulje od ploda i komine maslina koji se stavljaju na tržište, radi prodaje krajnjem potrošaču, a odnose se na kategorizaciju, naziv i definicije ulja, tehnološke postupke koji se primjenjuju u proizvodnji i preradi ulja, ambalažu i uslove pakiranja te dodatne ili specifične podatke koji treba da budu navedeni kod označavanja ulja.

II. POSEBNE ODREDBE

(Kategorije, nazivi i definicije)

Član 2.

(1) Ulja se razvrstavaju u kategorije pod sljedećim nazivima:
a) Djevičanska maslinova ulja
1) Ekstra djevičansko maslinovo ulje je ulje dobiveno direktno iz ploda masline isključivo mehaničkim postupcima, koje sadrži najviše 0.8 grama slobodnih masnih kiselina izraženih kao oleinska kiselina na 100 grama ulja i čija svojstva odgovaraju onima navedenim u tački 1. Aneksa koji je sastavni dio ovog pravilnika;
2) Djevičansko maslinovo ulje je ulje dobiveno direktno iz ploda masline isključivo mehaničkim postupcima, koje sadrži najviše 2 grama slobodnih masnih kiselina izraženih kao oleinska kiselina na 100 grama ulja i čija svojstva odgovaraju onima navedenim u tački 2. Aneksa ovog pravilnika;
3) Maslinovo ulje lampante je djevičansko maslinovo ulje neprihvatljivih organoleptičkih svojstava, koje sadrži više od 2 grama slobodnih masnih kiselina izraženih kao oleinska kiselina na 100 grama ulja i čija svojstva odgovaraju onima navedenim u tački 3. Aneksa ovog pravilnika;
b) Rafinirano maslinovo ulje je ulje dobiveno rafinacijom djevičanskog maslinovog ulja, koje ne sadrži više od 0,3 grama slobodnih masnih kiselina izraženih kao oleinska kiselina na 100 grama ulja i čija svojstva odgovaraju onima navedenim u tački 4. Aneksa ovog pravilnika;
c) Maslinovo ulje sastavljeno od rafiniranih maslinovih ulja i djevičanskih maslinovih ulja je ulje dobiveno miješanjem rafiniranog maslinovog ulja i djevičanskih maslinovih ulja osim maslinovog ulja lampante, koje ne sadrži više od 1 grama slobodnih masnih kiselina izraženih kao oleinska kiselina na 100 grama ulja i čija svojstva odgovaraju onima navedenim u tački 5. Aneksa ovog pravilnika;
d) Sirovo ulje komine maslina je ulje dobiveno preradom komine maslina mehaničkim postupcima i/ili ekstrakcijom komine maslina organskim rastvaračima, bez rafinacije i reesterifikacije te bez miješanja s uljima druge vrste i čija svojstva odgovaraju onima navedenim u tački 6. Aneksa ovog pravilnika;
e) Rafinirano ulje komine maslina je ulje dobiveno rafinacijom sirovog ulja komine maslina, koji ne sadrži više od 0,3 grama slobodnih masnih kiselina izraženih kao oleinska kiselina na 100 grama ulja i čija svojstva odgovaraju onima navedenim u tački 7. Aneksa ovog pravilnika;
f) Ulje komine maslina je ulje dobiveno miješanjem rafiniranog ulja komine maslina i djevičanskih maslinovih ulja osim maslinovog ulja lampante, koje ne sadrži više od 1 grama slobodnih masnih kiselina izraženih kao oleinska kiselina na 100 grama ulja i čija svojstva odgovaraju onima navedenim u tački 8. Aneksa ovog pravilnika.
(2) Na tržište se radi prodaje krajnjem potrošaču mogu stavljati samo ulja iz stava (1) tačke a) alineje 1) i 2), tač. c) i f) ovog člana.
(3) Ulja iz stava (2) ovog člana mogu se stavljati na tržište radi prodaje krajnjem potrošaču, u prirodnom stanju ili kao sastojak druge hrane.

(Tehnološki postupci koji se primjenjuju u proizvodnji)

Član 3.

(1) Ulja iz člana 2. ovog pravilnika dobivaju se direktno od ploda masline (Olea europea L.) i/ili čvrstog ostatka (komine) koji ostaje nakon dobivanja ulja direktno iz ploda masline.
(2) Za proizvodnju ekstra djevičanskog maslinovog ulja i djevičanskog maslinovog ulja koriste se plodovi stabla masline (Olea europea L.) koji se podvrgavaju isključivo mehaničkim postupcima, u uslovima koji ne dovode do promjena sastojaka ulja te bez dodataka pomoćnih sredstava hemijskog ili biohemijskog djelovanja. Ekstra djevičansko maslinovo ulje i djevičansko maslinovo ulje može se podvrgnuti isključivo postupcima pranja, centrifugiranja, dekantacije i/ili filtracije.
(3) Za proizvodnju maslinovog ulja sastavljenog od rafiniranih maslinovih ulja i djevičanskih maslinovih ulja koristi se ulje dobiveno rafinacijom djevičanskih maslinovih ulja i ekstra djevičanskog i djevičanskog maslinovog ulja.
(4) Za proizvodnju ulja iz st. (2) i (3) ovog člana nije dozvoljeno korištenje ulja dobivenih upotrebom organskih rastvarača, reesterifikacijom i miješanjem s uljima druge vrste.
(5) Za proizvodnju ulja komine maslina koristi se rafinirano ulje komine maslina te ekstra djevičansko maslinovo ulje i djevičansko maslinovo ulje.
(6) Za proizvodnju ulja iz stava (5) ovog člana nije dozvoljeno korištenje ulja dobivenih postupkom reesterifikacije i miješanjem s uljima druge vrste.

(Pakiranje i ambalaža)

Član 4.

(1) Ulja iz člana 2. stav (2) ovog pravilnika stavljaju se na tržište radi prodaje krajnjem potrošaču kao pakovanje čiji je najveći obim 5 litara.
(2) Izuzetno od odredbi stava (1) ovog člana, ulja namijenjena snabdijevanju ugostiteljskih objekata, kantina, bolnica, dječjih vrtića, škola, ustanova socijalne zaštite i drugih subjekata u poslovanju s hranom koji snabdijevaju krajnjeg potrošača s pripremljenom hranom mogu se pakirati u ambalažu čiji je obim veći od pet litara.
(3) Ambalaža u koju se pakiraju ulja iz stava (1) ovog člana mora imati zatvarač koji se nakon prvog otvaranja ne može dovesti u prvobitno stanje.

(Označavanje)

Član 5.

Prilikom označavanja primjenjuje se Pravilnik o općem deklariranju ili označavanju upakovane hrane ("Službeni glasnik BiH", broj 87/08) i Pravilnik o označavanju hranjivih vrijednosti upakovane hrane ("Službeni glasnik BiH", broj 85/08).

(Obavezni navodi pri označavanju)

Član 6.

(1) Osim odredbi za označavanje naziva iz člana 2. stav (2) ovog pravilnika, pri označavanju ulja jasnim i neizbrisivim slovima moraju biti navedene i sljedeće informacije o kategoriji ulja:
a) za ekstra djevičansko maslinovo ulje: "ulje visokog kvaliteta dobiveno direktno iz ploda masline isključivo mehaničkim postupcima";
b) za djevičansko maslinovo ulje: "ulje dobiveno direktno iz ploda masline isključivo mehaničkim postupcima";
c) za maslinovo ulje sastavljeno od rafiniranog maslinovog ulja i djevičanskih maslinovih ulja: "ulje sadrži isključivo rafinirana maslinova ulja i ulja dobivena direktno iz ploda masline";
d) za ulje komine maslina: "ulje sadrži isključivo ulja dobivena obradom proizvoda dobivenog nakon ekstrakcije maslinovog ulja i ulja dobivena direktno iz ploda masline" ili "ulje koje se sastoji isključivo od ulja dobivenog obradom komine maslina i ulja dobivenog direktno iz ploda masline".
(2) Informacije iz stava (1) ovog člana ne moraju biti navedene neposredno uz naziv ulja.