Na osnovu člana 18. Zakona o radijacijskoj i nuklearnoj sigurnosti u Bosni i Hercegovini ("Službeni glasnik BiH", broj 88/07) i člana 61. stav (2) Zakona o upravi ("Službeni glasnik BiH", br. 32/02 i 102/09), direktor Državne regulatorne agencije za radijacijsku i nuklearnu sigurnost donosi

PRAVILNIK

O SIGURNOSTI TRANSPORTA RADIOAKTIVNIH MATERIJALA

(Objavljeno u "Sl. glasnik BiH", br. 96 od 03 decembra 2012)

DIO PRVI - OPĆE ODREDBE

(Predmet)

Član 1.

Ovim pravilnikom se regulira siguran transport radioaktivnih materijala koji se uvoze, izvoze ili prevoze na teritoriji Bosne i Hercegovine; mjere koje se poduzimaju za njihov siguran transport; granice aktivnosti radioaktivnih materijala i paketa prilikom transporta; način podjele, pakiranja i označavanja radioaktivnih materijala i paketa prilikom transporta, određivanja transportnog indeksa i kategorije paketa za transport; obaveze učesnika u transportu; način kontrole transporta, kontaminacije i paketa koji propuštaju, te obaveze tokom transporta i skladištenja u tranzitu, kao i druga značajna pitanja u vezi sa transportom radioaktivnih materijala.

(Cilj)

Član 2.

Cilj ovog pravilnika je zaštita ljudi, imovine i okoline od štetnih posljedica jonizirajućeg zračenja za vrijeme transporta radioaktivnih materijala.

(Obim primjene)

Član 3.

(1) Odredbe ovog pravilnika primjenjuju se na transport radioaktivnih materijala kada ukupna aktivnost prelazi granice aktivnosti specijalnog oblika radioaktivnog materijala i na radioaktivni materijal koji je različit od specijalnog oblika radioaktivnog materijala navedenog u tabeli 1 Aneksa 1 ovog pravilnika.
(2) Odredbe ovog pravilnika ne primjenjuju se na:
a) transport radioaktivnih materijala koji su sastavni dio prijevoznih sredstava;
b) transport radioaktivnog materijala koji se premješta unutar nekog pravnog lica ili organizacije koja ima autorizaciju Državne regulatorne agencije za radijacijsku i nuklearnu sigurnost (u daljem tekstu: Agencija) za obavljanje odgovarajuće djelatnosti u skladu sa važećim propisima pod uslovom da takvo premještanje ne uključuje javne puteve ili željeznicu;
c) transport radioaktivnih materijala implantiranih ili inkorporiranih u osobu ili životinju u cilju dijagnostike ili liječenja;
d) transport radioaktivnih materijala u potrošačkim proizvodima za koje postoji odobrenje Agencije za prodaju kao robe široke potrošnje;
e) transport prirodnih materijala i ruda koji sadrže prirodne radionuklide u prirodnom stanju ili su obrađeni za druge namjene ali iz kojih nisu ekstrahovani radionuklidi, pod uslovom da koncentracija aktivnosti materijala ne prelazi 10 puta vrijednosti koje su navedene u tabeli 1 Aneksa 1 ovog pravilnika;
f) transport neradioaktivnih čvrstih objekata sa prisutnim radioaktivnim supstancama na površini u količinama koje ne prelaze 0,4Bq/cm2 za beta i gamaemitere i niskotoksične alfa-emitere ili 0,04Bq/cm2 za preostale alfa-emitere.

(Definicije)

Član 4.

Pojedini termini koji se koriste u ovom pravilniku imaju sljedeće značenje:
a) Materijal niske specifične aktivnosti (LSA): Radioaktivni materijal koji po svojoj prirodi ima ograničenu specifičnu aktivnost, ili radioaktivni materijal na koji se primjenjuju ograničenja procijenjene srednje specifične aktivnosti. Ovaj materijal se dijeli na sljedeće grupe:
1) LSA-Imaterijal:
- Uranove i torijeve rude i koncentrati ovih ruda, kao i druge rude u kojima se nalaze radionuklidi koji se pojavljuju u prirodi, a koje su namijenjene procesiranju radi korištenja ovih radionuklida;
- Prirodni uran, osiromašeni uran, prirodni torij ili njihove komponente ili smjese koje nisu ozračene i koje su u čvrstom ili tečnom stanju;
- Radioaktivni materijal za koji vrijednost A2 nije ograničena;
- Ostali radioaktivni materijali u kojima je aktivnost raspoređena unutar materijala i gdje procijenjena prosječna specifična aktivnost ne prelazi 30 puta vrijednost koncentracije aktivnosti iz tabela 1 i 2 Aneksa 1 ovog pravilnika.
2) LSA-IImaterijal:
- Voda u kojoj je koncentracija tricija manja od 0,8TBq/I;
- Ostali materijali u kojima je aktivnost raspoređena unutar materijala i gdje procijenjena prosječna specifična aktivnost ne prelazi 10-4 A2/g za čvrsta i gasovita stanja i 10-5 A2/g za tečnosti.
3) LSA-IIImaterijal:
Čvrsti materijali (konsolidirani otpad i aktivirani materijali), isključujući prah i to:
- Radioaktivni materijal koji je raspoređen unutar čvrstog materijala ili unutar skupa čvrstih predmeta, ili je izrazito jednoobrazno raspoređen u čvrstom kompaktnom vezivnom sredstvu (npr. beton, bitumen, keramika itd.);
- Radioaktivni materijal relativno netopiv, ili je sadržan unutra u relativno netopivoj matrici, tako da čak i u slučaju gubitka ambalaže gubitak radioaktivnog materijala po paketu putem ispiranja kada se stavi u vodu na sedam dana neće prelaziti 0,1 A2;
- Čvrsti materijal čija procijenjena prosječna specifična aktivnost, isključujući bilo kakav zaštitni materijal, ne prelazi 2x10-3 A2/g.
b) Površinski kontaminirani predmeti (SCO): Čvrsti predmeti koji sami po sebi nisu radioaktivni ali koji imaju radioaktivne materijale raspoređene po svojoj površini, koji se dijele na:
1) SCO-Iu koje spadaju čvrsti predmeti kod kojih:
- Uklonjiva kontaminacija na dostupnoj prosječnoj površini većoj od 300 cm2 (ili na dijelu površine ukoliko je ona manja od 300 cm2) ne prelazi 4Bq/cm2 za beta i gamaemitere i niskotoksične alfaemitere, ili 0,4Bq/cm2 za sve ostale alfaemitere;
- Fiksna kontaminacija na dostupnoj prosječnoj površini većoj od 300 cm2 (ili na dijelu površine ukoliko je ona manja od 300 cm2) ne prelazi 4x104Bq/cm2 za beta i gamaemitere i niskotoksične alfaemitere, ili 4x103Bq/cm2 za sve ostale alfa-emitere;
- Uklonjiva kontaminacija plus fiksna kontaminacija na nedostupnoj prosječnoj površini većoj od 300 cm2 (ili na dijelu površine ukoliko je ona manja od 300 cm2) ne prelazi 4x104Bq/cm2 za beta i gamaemitere i niskotoksične alfa-emitere ili 4x103Bq/cm2 za sve ostale alfaemitere.
2) SCO-IIu koje spadaju čvrsti predmeti na kojima fiksna ili uklonjiva kontaminacija na površini prelazi primjenjive granice navedene za SCO-Ii na kojima:
- Uklonjiva kontaminacija na dostupnoj prosječnoj površini većoj od 300 cm2 (ili na dijelu površine ukoliko je ona manja od 300 cm2) ne prelazi 400Bq/cm2 za beta i gamaemitere i niskotoksične alfaemitere, ili 40Bq/cm2 za sve ostale alfaemitere;
- Fiksna kontaminacija na dostupnoj prosječnoj površini većoj od 300 cm2 (ili na dijelu površine ukoliko je ona manja od 300 cm2 ne prelazi 8x105Bq/cm2 za beta i gamaemitere i niskotoksične alfaemitere, ili 8x104Bq/cm2 za sve ostale alfa-emitere;
- Uklonjiva kontaminacija plus fiksna kontaminacija na nedostupnoj prosječnoj površini većoj od 300 cm2 (ili na dijelu površine ukoliko je ona manja od 300 cm2) ne prelazi 8x105Bq/cm2 za beta i gamaemitere i niskotoksične alfa-emitere ili 8x104Bq/cm2 za sve ostale alfaemitere.
c) Specijalni oblik radioaktivnog materijala:
Nedisperzivni čvrsti radioaktivni materijal ili zatvorena kapsula koja sadrži radioaktivni materijal.
Radioaktivni materijal se može svrstati u specijalni oblik radioaktivnog materijala samo ako ispunjava sljedeće zahtjeve:
- Mora imati najmanje jednu dimenziju koja nije manja od 5 mm.
- Mora biti tako dizajniran da zadovolji sve potrebne procedure testiranja izdržljivosti na pritisak, topljenje i dr.
- Zatvorena kapsula koja je dio specijalnog oblika radioaktivnog materijala mora biti tako proizvedena da se može otvoriti samo ako se uništi.
d) Niskodisperzivni radioaktivni materijal: Čvrsti radioaktivni materijal ili čvrsti radioaktivni materijal u zatvorenoj kapsuli, koji ima ograničenu disperzivnost i nije u obliku praha. Radioaktivni materijal može biti svrstan u niskodisperzivni radioaktivni materijal samo ako nivo zračenja na 3 m od nezaštićenog radioaktivnog materijala ne prelazi 10 mSv/h.
e) Fisioni materijal: Uran-233, uran-235, plutonij-239, plutonij-241 ili bilo koja kombinacija ovih radionuklida. Iz definicije su izuzeti prirodni uran ili osiromašeni uran, kao i prirodni uran ili osiromašeni uran ozračen samo u termičkim reaktorima.
f) A1: