Na osnovu člana 13. stav 2. Zakona o prometu eksplozivnih materija i zapaljivih tečnosti i gasova ("Službeni glasnik Republike Srpske", broj 78/11) i člana 82. stav 2. Zakona o republičkoj upravi ("Službeni glasnik Republike Srpske", br. 118/08, 11/09, 74/10, 86/10, 24/12 i 121/12), ministar unutrašnjih poslova donosi

PRAVILNIK

O MJERAMA ZAŠTITE I ODGOVARAJUĆIM TEHNIČKIM NORMATIVIMA U OBJEKTIMA ZA PROIZVODNjU EKSPLOZIVNIH MATERIJA I MAGACINIMA ZA SMJEŠTAJ EKSPLOZIVNIH MATERIJA

(Objavljen u "Sl. glasniku RS", br. 109 od 13. decembra 2013)

I- OSNOVNE ODREDBE

Član 1.

Ovim pravilnikom propisuju se mjere zaštite i odgovarajući tehnički normativi u objektima za proizvodnju eksplozivnih materija, zajedničke mjere zaštite na uređajima, sredstvima za rad i primjena mjera zaštite, bezbjednosne mjere pri proizvodnji eksploziva i eksplozivnih materija na mjestu upotrebe, kao i mjere zaštite i odgovarajući tehnički normativi u magacinima za smještaj eksplozivnih materija, te nadzemno i podzemno skladištenje eksplozivnih materija.

Član 2.

(1) Odredbe čl. od 3. do 161. ovog pravilnika primjenjuju se na opasne pogone i na procese proizvodnje, operacije, izbor lokacije za građenje pogona, radna mjesta, poslove, infrastrukturu i uređaje pri proizvodnji, doradi, preradi, reciklaži, ispitivanju, neutralizaciji i uništavanju eksplozivnih materija.
(2) Odredbe čl. od 162. do 210. ovog pravilnika primjenjuju se na skladišta za smještaj, čuvanje i držanje eksplozivnih materija i predmeta, kao i mjere koje se sprovode pri uskladištenju eksplozivnih materija pravnih i fizičkih lica koja skladište eksplozivne materije za upotrebu u privredi, uključujući i neupotrebljive eksplozivne materije (privrednog ili vojnog porijekla), koje su rezultat procesa razminiravanja ili nekog drugog izvora.
(3) Odredbe čl. od 162. do 210. ovog pravilnika ne primjenjuju se na eksplozivne materije i skladišta eksplozivnih materija koje koriste Ministarstvo unutrašnjih poslova Republike Srpske i Oružane snage Bosne i Hercegovine.

II- MJERE ZAŠTITE I ODGOVARAJUĆI TEHNIČKI NORMATIVI U OBJEKTIMA ZA PROIZVODNjU EKSPLOZIVNIH MATERIJA

1. Opšti bezbjednosni uslovi u objektima za proizvodnju eksplozivnih materija

Član 3.

(1) Pod opasnim pogonom iz člana 2. stav 1. ovog pravilnika podrazumijeva se objekat ili grupa objekata u kojima se obavlja proizvodnja, dorada, prerada, reciklaža, ispitivanje, neutralizacija i uništavanje eksplozivnih materija.
(2) Opasni pogon dijeli se na:
a) opasni dio pogona i
b) neopasni dio pogona.
(3) Opasni dio pogona čine opasni objekti u kojima se obavljaju operacije s eksplozivnim materijama, kao i neopasni objekti, koji se nalaze u području opasne zone, a oko opasnih objekata.
(4) Neopasni dio pogona čine neopasni objekti, odnosno tehničko-administrativni objekti, objekti društvenog standarda i pomoćni objekti (pogonska administracija, garderobe, društvene prostorije, restorani, mehaničke radionice, kotlovnice, trafo-stanice, skladišta neopasnih materija, proizvodnja ambalaže i sl.), koji samo posredno služe za rad s eksplozivnim materijama, ali u kojima eksplozivnih materija nema.

Član 4.

(1) U opasnom dijelu pogona, pored eksplozivnih materija propisanih u članu 3. Zakona o prometu eksplozivnih materija i zapaljivih tečnosti i gasova ("Službeni glasnik Republike Srpske", broj 78/11), (u daljem tekstu: Zakon) u tehnološkom procesu proizvodnje eksplozivnih materija mogu se koristiti i:
a) višekomponentni eksplozivi,
b) eksplozivna emulzija,
v) vodeni gel,
g) detonatorska kapsla,
d) detonirajući štapin,
đ) sporogoreći štapin,
e) eksplozivna materija osjetljiva na kapslu,
ž) eksplozivna materija osjetljiva na municiju i
z) postojana materija.
(2) Višekomponentni eksplozivi (plozoforične materije, dvokomponentni ili binarni eksplozivi) su dvije ili više nepomiješanih i zapakovanih hemijskih materija (uključujući i oksidante, zapaljive tečnosti, čvrste materije i slično), koje pojedinačno nisu klasifikovane kao eksplozivi (hemijske materije, mješavine ili sredstva kojima je osnovna ili zajednička osobina da djeluje eksplozijom), ali koje pomiješane ili kombinovane zajedno čine smjesu koja se klasifikuje kao eksploziv.
(3) Eksplozivna emulzija je eksplozivna materija koja se sastoji od gustog rastvora amonijum-nitrata otopljenog u vodi s okruženjem materija poput ulja.
(4) Vodeni gel (gusti rastvor) je eksplozivna materija koja sadrži znatnu količinu vode (eksplozivne emulzije).
(5) Detonatorska kapsla (detonator) je sredstvo namijenjeno za prenos eksplozivnog impulsa na brizantni eksploziv, a sadrži inicijalni i/ili primarni eksploziv pogodan za prijem spoljnog impulsa (plamen, toplota i dr.) i manje količine brizantnog eksploziva kojim se inicira detonacija druge eksplozivne materije.
(6) Detonirajući štapin je savitljiva vrpca, kojoj srž (jezgro) čini eksplozivna materija osjetljiva na iniciranje (pentrit, heksogen, oktogen i sl.), a sastoji se od srži, omotača i izolacije i uglavnom se koristi za iniciranje drugih eksplozivnih materija.
(7) Sporogoreći štapin je savitljiva vrpca kojoj srž (jezgro) čini crni barut, a služi za prenos toplotne energije i plamena (varnice) na inicirajuća sredstva, uz odgađanje prenosa zavisno od dužine trake.
(8) Eksplozivna materija osjetljiva na kapslu je eksplozivna materija koja može detonirati aktiviranjem kapsle broj 8 ili njoj odgovarajuće.
(9) Eksplozivna materija osjetljiva na municiju je materija koja može detonirati usljed iniciranja projektilom municije.
(10) Postojana materija je eksplozivna materija za koju je ispitivanjem utvrđeno da nije osjetljiva na detonator - rudarsku kapslu broj 8.

Član 5.

(1) Eksplozivne emulzije i gelovi (osjetljivi na iniciranje detonatorskom kapslom), detonatorske, inicijalne kapsle detonirajući štapini i binarni eksplozivi u pomiješanom stanju iz člana 4. st. 3, 4, 5. i 6. ovog pravilnika, kao i inicijalne eksplozivne materije (osjetljive na udar, trenje, toplotu i sl.), visokobrizantni eksplozivi i slično predstavljaju visokoeksplozivne materije (A).
(2) Sporogoreći štapin iz člana 4. stav 7. ovog pravilnika, kao i malodimni i kompozitni baruti, crni barut, upaljači, pirotehničke mase, pirotehnička sredstva iz klase (1.3) i slično, predstavljaju niskoeksplozivne materije (B), kod kojih se prilikom aktiviranja (u uslovima uskladištenja) očekuje razgradnja deflagracijom.
(3) Eksplozivne emulzije i gelovi iz člana 4. st. 3. i 4. ovog pravilnika, kao i razne vrste amonijum-nitratnih eksploziva i slično, predstavljaju postojane materije (A), a koje su neosjetljive na iniciranje detonatorskom kapslom.
(4) Osnovni upaljač, odnosno jedinica (naboj) služi za iniciranje eksplozivnih materija, a sadrži detonatorsku kapslu ili detonirajući štapin na koji je pričvršćena detonatorska kapsla, sa sistemom aktiviranja (detonirajući štapin, cjevčica ili električni upaljač).

Član 6.

Pored eksplozivnih materija navedenih u članu 4. stav 1. t. a) do z) ovog pravilnika, u postupku proizvodnje, dorade, prerade, reciklaže, ispitivanja, neutralizacije i uništavanja eksplozivnih materija mogu se pojaviti i:
a) neispravna ili nekompletna sredstva, rezultat procesa razminiravanja, nedovršene proizvodnje, dijelova sredstava ili nekog drugog izvora,
b) materije koje nisu definisane kao eksplozivne materije, a po svojim osobinama odgovaraju eksplozivnim materijama, koje se definišu prema materiji iste vrste ili najsličnijoj eksplozivnoj materiji (nezavisno od komercijalnog naziva eksplozivne materije, proizvođačke specifikacije, kompozicije ili mješavine eksplozivnih materija), a čija se klasifikacija određuje na bazi njenih fizičko-hemijskih osobina i funkcionalnih karakteristika.

Član 7.

Prostor oko opasnog objekta, u pogledu mogućeg djelovanja eksplozije ili požara eksplozivne materije na njegovu okolinu, dijeli se na:
a) zonu prenosa detonacije, u kojoj je moguć direktan prenos detonacije ili požara,
b) zonu teških oštećenja, u kojoj se ruše noseći zidovi zgrada usljed djelovanja udarnog talasa i teških letećih komada, ali ne dolazi do direktnog prenosa detonacije vazdušnim udarnim talasom,
v) zonu srednjih oštećenja, u kojoj se ruše laki pregradni zidovi, nadstrešnice i laki krovovi, izbijaju okviri prozora i vrata, oštećuju vanjski cjevovodi i slično,
g) zonu lakih oštećenja, u kojoj se lome prozorska stakla i crijep, oštećuju okviri prozora i vrata i slično, a koja se smatra bezbjednom po ljudske živote i
d) sigurnu zonu, u kojoj dolazi samo do djelimičnog oštećenja prozora.

Član 8.

(1) Bezbjednosna udaljenost objekta je najmanja udaljenost između susjednih objekata, koja u slučaju eksplozije ili zapaljenja maksimalne dozvoljene količine eksplozivnih materija u opasnom objektu, ne omogućava prenos eksplozije ili požara na susjedni opasni objekat, a oštećenja susjednih objekata ograničava na predviđeni obim.
(2) Bezbjednosna udaljenost iz stava 1. ovog člana je prostor formiran kružno oko opasnog objekta, a mjeri se između međusobno najbližih spoljnih strana zida dvaju susjednih objekata, pri čemu se manji aneksi u