Na osnovu člana 54. Zakona o stočarstvu ("Službeni glasnik Republike Srpske", br. 34/06 i 100/11) i člana 82. stav 2. Zakona o republičkoj upravi ("Službeni glasnik Republike Srpske", br. 118/08, 11/09, 74/10, 86/10, 24/12 i 121/12), ministar poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede donosi
PRAVILNIK
O KVALITETU SVJEŽEG SIROVOG MLIJEKA
(Objavljen u "Sl. glasniku RS", br. 60 od 18. jula 2013)
I- OSNOVNE ODREDBE
Član 1.
Ovim pravilnikom propisuju se zahtjevi koje u pogledu kvaliteta mora zadovoljavati svježe sirovo mlijeko (u daljem tekstu: sirovo mlijeko) pri otkupu, način ispitivanja kvaliteta tog mlijeka, uslovi koje moraju ispunjavati laboratorije za ispitivanje kvaliteta sirovog mlijeka i način utvrđivanja osnovne cijene.
Član 2.
(1) Otkupljivati se može mlijeko kome se utvrđuje kvalitet i koje je dobijeno od zdravih muznih grla.
(2) Kvalitet sirovog mlijeka utvrđuje laboratorija ovlašćena (u daljem tekstu: ovlašćena laboratorija) od Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede (u daljem tekstu: Ministarstvo) na propisanom broju uzoraka, u skladu sa odredbama ovog pravilnika.
II- OSNOVNI ZAHTJEVI KVALITETA MLIJEKA
Član 3.
(1) Sirovo mlijeko je prirodni sekret mliječne žlijezde, dobijeno redovnom i neprekidnom mužom jedne ili više zdravih i pravilno hranjenih krava, ovaca ili koza, kome nije ništa dodato ili oduzeto i nije zagrijavano na temperaturi preko 40oC.
(2) Sirovo mlijeko mora da potiče od muznih životinja koje do poroda imaju najmanje 30 dana ili je od poroda prošlo više od osam dana.
(3) Sirovo mlijeko, zavisno od vrste muznih životinja od kojih je dobijeno, razvrstava se kao kravlje, ovčije i kozje mlijeko.
Član 4.
(1) Sirovo mlijeko mora imati svojstven izgled, boju, miris i ukus.
(2) Sirovo mlijeko mora najkasnije dva sata nakon muže biti ohlađeno na temperaturi do najviše 6oCi u momentu otkupa da mu temperatura nije viša od 4oC.
Član 5.
Kravlje mlijeko mora zadovoljavati sljedeće uslove kvaliteta:
a) da sadrži najmanje 3,20% mliječne masti,
b) da sadrži najmanje 3% proteina,
v) da sadrži najmanje 8,50% suve materije bez masti,
g) da mu je specifična težina od 1,028 do 1,034 g/cm na temperaturi od 20oC,
d) da mu je stepen kiselosti od 5,6 do 6,40SH, apHvrijednost od 6,55 do 6,75,
đ) da mu tačka mržnjenja nije viša od 0,517oCi
e) da mu je rezultat alkoholne probe sa 72% etilnim alkoholom negativan.
Član 6.
Ovčije mlijeko mora zadovoljavati sljedeće uslove kvaliteta:
a) da sadrži najmanje 4% mliječne masti,
b) da sadrži najmanje 3,80% proteina,
v) da sadrži najmanje 9,50% suve materije bez masti,
g) da mu je specifična težina od 1,034 do 1,042 g/cm na temperaturi od 20oC,
d) da mu je stepen kiselosti od 8 do 120SH, apHvrijednost od 6,5 do 6,8 i
đ) da mu tačka mržnjenja nije viša od -0,56oC.
Član 7.
Kozje mlijeko mora da zadovolji sljedeće uslove kvaliteta:
a) da sadrži najmanje 2,80% mliječne masti,
b) da sadrži najmanje 2,50% proteina,
v) da sadrži najmanje 7,50% suve materije bez masti,
g) da mu je gustoća od 1,024 do 1,040 g/cm na temperaturi od 20oC,
d) da mu je stepen kiselosti od 6,5 do 80SH, apHvrijednost od 6,4 do 6,7 i
đ) da mu tačka mržnjenja nije viša od -0,54oC.
Član 8.
(1) Sirovo mlijeko ne smije da sadrži rezidue iznad maksimalno dozvoljenih koje imaju farmakološko ili hormonalno djelovanje, te antibiotike, pesticide, deterdžente i druge štetne materije koje mijenjaju organoleptička svojstva mlijeka.
(2) Sirovo mlijeko ne smije da sadrži mehaničke nečistoće.
(3) Sirovo mlijeko ne smije da sadrži dodate količine vode.
Član 9.
Smatra se da je sirovo mlijeko koje će se pri daljoj preradi termički obrađivati standardnog kvaliteta u pogledu mikroorganizama i somatskih ćelija ako zadovoljava sljedeće kriterijume:
a) kravlje mlijeko (geometrijski prosjek):
1) broj mikroorganizama do 100.000/ml na 30oCi
2) broj somatskih ćelija do 400.000/ml;
b) ovčije i kozje mlijeko (geometrijski prosjek):
1) broj mikroorganizama do 1.000.000/ml na 30oC.
III- UZIMANjE UZORAKA ZA UTVRĐIVANjE KVALITETA SIROVOG MLIJEKA
Član 10.
(1) Uzimanje uzoraka za ispitivanje kvaliteta sirovog mlijeka (u daljem tekstu: uzimanje uzoraka) obavlja za to osposobljeno i ovlašćeno lice (u daljem tekstu: ovlašćeni uzimač).
(2) Osposobljavanje lica iz stava 1. ovog člana sprovodi ovlašćena laboratorija.
(3) Ovlašćena laboratorija licu iz stava 1. ovog člana dodjeljuje kod, upisuje ga u Registar osposobljenih i ovlašćenih uzimača uzoraka mlijeka i izdaje certifikat.
(4) Uzimanje uzoraka za ispitivanje prisustva rezidua, osim osposobljenog lica iz stava 1. ovog člana, može obavljati i ovlašćeno lice otkupljivača.
Član 11.
Uzimanje uzoraka i postupak sa njima mora biti u skladu sa standardomBAS EK ISO 707:2010Mlijeko i mliječni proizvodi - Uputstvo za uzorkovanje.
Član 12.
(1) Uzimanje uzoraka sirovog mlijeka obavlja se svaki mjesec na otkupnim mjestima, najmanje dva puta od svakog proizvođača pojedinačno, metodom slučajnog izbora, i to:
a) dva za utvrđivanje sadržaja mliječne masti,
b) dva za utvrđivanje sadržaja proteina,
v) dva za utvrđivanje ukupnog broja mikroorganizama,
g) jedan za utvrđivanje broja somatskih ćelija,
d) dva za utvrđivanje tačke mržnjenja i
đ) jedan za utvrđivanje pojave rezidua.
(2) Mljekara, odnosno organizator otkupa sirovog mlijeka (u daljem tekstu: otkupljivač) može, prilikom otkupa, ispitivati pojavu rezidua na mjestima otkupa i kod proizvođača.
(3) Ako se ispitivanjem utvrdi pojava rezidua u sirovom mlijeku prije isporuke u mljekaru, otkupljivač sirovog mlijeka uzeće uzorak iz svih rashladnih uređaja na otkupnim mjestima i farmama gdje je sirovo mlijeko sabirano, te nakon toga, kod svih proizvođača koji su isporučili sirovo mlijeko u rashladne uređaje u kojima je utvrđena pozitivna reakcija na rezidue.
Član 13.
(1) Sistem adekvatnog uzimanja uzoraka i dalji postupak sa njima poslovi su ovlašćene laboratorije, otkupljivača i Ministarstva.
(2) Poslovi ovlašćene laboratorije iz stava 1. ovog člana su:
a) priprema bočice za uzorkovanje sa konzervansom, stalcima i bar-kod naljepnicama i transport toga od laboratorije do otkupljivača,
b) transport uzoraka od otkupljivača do laboratorije i
v) analiza uzoraka sirovog mlijeka i dostava rezultata analize Ministarstvu, otkupljivaču i proizvođačima.
(3) Bar-kod naljepnice ovlašćena laboratorija dostavlja proizvođačima mlijeka za šest mjeseci unaprijed.
(4) Poslovi otkupljivača iz stava 1. ovog člana su:
a) obezbijediti svakom ovlašćenom uzimaču uzoraka pristup do mjesta uzimanja uzoraka svježeg mlijeka i nesmetano uzimanje uzorka,
b) transport uzoraka u adekvatnom rashladnom režimu od mjesta uzimanja uzoraka do mljekare, odnosno sjedišta organizatora otkupa i
v) adekvatno čuvanje uzoraka do momenta preuzimanja od strane ovlašćene laboratorije.
(5) Poslovi Ministarstva iz stava 1. ovog člana su:
a) angažovanje kontrolnih asistenata za nadzor, uzorkovanje i kontrolu sistema uzorkovanja mlijeka, a koje će za ove poslove osposobiti ovlašćena laboratorija,
b) angažovanje veterinarske, poljoprivredne i tržišne inspekcije u kontroli ukupnog sistema kontrole kvaliteta svježeg sirovog mlijeka u skladu sa ovim pravilnikom.
(6) Stručnu koordinaciju poslova iz stava 1. ovog člana vršiće predstavnici ovlašćene laboratorije i Ministarstva.
(7) Uzimanje uzoraka vrši lice koje je obučeno za uzimanje uzoraka i koje ima certifikat izdat od ovlašćene laboratorije.
(8) Prilikom predaje uzoraka