Na osnovu člana 81. Zakona o standardizaciji ("Službeni list SFRJ", br. 37/88), u sporazumu sa predsednikom Saveznog komiteta za rad, zdravstvo i socijalnu politiku, a po pribavljenom mišljenju Saveznog sekretarijata za privredu i Saveznog komiteta za poljoprivredu, direktor Saveznog zavoda za standardizaciju propisuje
PRAVILNIK
O KVALITETU STOČNE HRANE
(Objavljeno u "Sl. listu SFRJ", br. 15/89 i 54/90)
I. OPŠTE ODREDBE
Član 1.
Ovim pravilnikom propisuju se minimalni uslovi koje u pogledu kvaliteta moraju ispunjavati stočna hrana i sirovine za proizvodnju stočne hrane, kao i uslovi za obezbeđenje i očuvanje njihovog kvaliteta.
Uslovi propisani ovim pravilnikom moraju biti ispunjeni u proizvodnji i prometu proizvoda iz stava 1. ovog člana.
Član 2.
Kvalitet stočne hrane i sirovina za proizvodnju stočne hrane određuju se na osnovu organoleptičkih svojstava proizvoda (izgled, boja, miris i ukus), vrste i količine hranljivih materija koje proizvod, odnosno sirovina mora da sadrži (protein, mast, sirova vlakna, pepeo nerastvorljiv u sonoj kiselini, vitamini i dr.). i vrste i količine materija koje proizvod, odnosno sirovina ne sme da sadrži, odnosno koje sme da sadrži samo u određenim količinama (zabranjene materije, strani mirisi i dr.).
Član 3.
Sadržaj pojedinih sastojaka stočne hrane izražen je za svaku sirovinu, odnosno smešu u procentima ili odgovarajućim mernim jedinicama u odnosu na materiju sušenu na vazduhu.
Član 4.
Stočna hrana i sirovine za proizvodnju stočne hrane mogu se stavljati u promet samo ako su deklarisane, odnosno obeležene i upakovane na način propisan ovim pravilnikom.
Član 5.
Za proizvode za koje nisu propisani uslovi kvaliteta niti uslovi za obezbeđenje i očuvanje kvaliteta, shodno važe uslovi propisani za grupu srodnih proizvoda iz ovog pravilnika.
Za proizvode iz stava 1. ovog člana proizvođač je dužan da donese proizvođačku specifikaciju.
Organizaciju udruženog rada donosi proizvođačku specifikaciju pre početka proizvoda na koji se odnosi proizvođačka specifikacija.
Organizacija udruženog rada vodi evidenciju o donesenim proizvođačkim specifikacijama u koju unosi sledeće podatke:
1) broj specifikacije;
2) firmu, odnosno naziv i sedište proizvođača;
3) datum donošenja proizvođačke specifikacije;
4) datum izvršenog ispitivanja proizvoda;
5) datum početka proizvodnje proizvođačkoj specifikaciji.
Član 6.
Stočna hrana i sirovine za proizvodnju stočne hrane čuvaju se i transportuju na način kojim se obezbeđuje očuvanje njihovog kvaliteta, koji je propisan ovim pravilnikom.
II. STOČNA HRANA - HRANIVA
Član 7.
Hraniva, u smislu ovog pravilnika, jesu proizvodi biljnog, životinjskog, odnosno mineralnog porekla, proizvedeni prirodno ili industrijski koji služe za ishranu domaćih životinja, a nisu štetni za njihovo zdravlje, kao ni za zdravlje ljudi koji koriste prehrambene proizvode životinjskog porekla.
Hraniva, u smislu ovog pravilnika, mogu biti:
1) zrnasta hraniva;
2) proizvodi mlinarstva i sporedni proizvodi mlinarstva;
3) sporedni proizvodi industrije skroba;
4) sporedni proizvodi industrije alkohola i vrenja;
5) proizvodi industrije šećera i sporedni proizvodi industrije šećera;
6) sporedni proizvodi industrije ulja;
7) sušeni biljni proizvodi;
8) ostali biljni proizvodi;
9) hraniva životinjskog porekla;
10) hraniva sa dodatkom neproteinskih azotnih jedinjenja;
11) mineralna hraniva.
Član 8.
Deklaracija za hraniva i dodatke hranivu sadrži sledeće podatke:
1) naziv proizvoda i njegovo trgovačko ime, ako ga proizvod ima;
2) firmu, odnosno naziv i sedište proizvođača, odnosno uvoznika;
3) neto-masu, odnosno zapreminu proizvoda;
4) datum proizvodnje (mesec i godinu) za hraniva industrijskog porekla;
5) oznaka kvaliteta za hraniva za koja je predviđeno više kvaliteta;
6) rok trajanja i način čuvanja hraniva industrijskog porekla.
Osim podataka iz stava 1. ovog člana, deklaracija mora da sadrži i druge podatke ako je to za pojedine vrste hraniva izričito propisano.
Deklaracija mora biti lako uočljiva, jasna i čitka.
1. Zrnasta hraniva
Član 9.
Zrnasta hraniva, u smislu ovog pravilnika, jesu: žita, zrna leguminoza i zrna uljarica koja služe za ishranu domaćih životinja.
Član 10.
Žita za ishranu domaćih životinja, osim kukuruza, čiji je kvalitet utvrđen standardom JUS E. B3. 516, moraju ispunjavati sledeće uslove kvaliteta, i to:
1) da su izgled i boja svojstveni vrsti i podvrsti pojedinih kultura;
2) da im je zrno zrelo, svojstvenog mirisa, normalne boje i ukusa i da ne sadrže pesticide u količinama većim od dozvoljenih;
3) da ne sadrže više od 3% stranih primesa, i to do 1% neorganskih materija koje nisu štetne za zdravlje domaćih životinja i do 2% ostalih organskih materija (delova stabljike, lišća, zrna drugih biljaka itd.), od čega do 0,4% može biti kukolja i glavice i do 0,1% zrna korova štetnih za zdravlje domaćih životinja (Lolium temulentum, Lolium remotum, Datura stramonium) i zrna gari;
4) da ne sadrže više od 3% potamnelih ili drukčije obojenih zrna ili klica, od čega 0,3 sa vidljivim plesnima;
5) da ne sadrže više od 4% žižljivih zrna i da nemaju živih insekata;
6) da ne sadrže više od 5% slomljenih, nerazvijenih, šturih i proklijalih zrna, od čega do 0,2% zagorelih zrna;
7) da ne sadrže više od 10% primesa iz tač. 3, 4. i 5. ovog člana.
Primesama se ne smatraju zrna drugih žita ako njihovo učešće nije veće od 5%.
Član 11.
Za pojedine vrste žita, osim kukuruza, pored uslova iz člana 10. ovog pravilnika, moraju biti ispunjeni i sledeći uslovi kvaliteta:
-------------------------------------------------------------------------------
R. Vrsta žita Opis žita Hektolitarska Vlaga Skrob
br. masa u %
-------------------------------------------------------------------------------
1. Pšenica Zrna kulturnih sorti pšenice 680 kg/m3 do 14
(Triticum sativum, Triticum durum)
2. Prekrupa od Zdrobljeno i usitnjeno zrno - do 14 min 53
pšenice pšenice
3. Raž Zrno kulturnih sorti raži 600 kg/m3 do 14 -
(Secale cereale)
4. Ječam Zrno kulturnih sorti 600 kg/m3 do 14 -
četvororednog ječma (Hordeum
vulgare)
5. Zob (ovas) Zrno kulturnih sorti zobi 500 kg/m3 do 14 -
(Avena sativa)
6. Sirak I Zrno kulturnih sorti sirka 600 kg/m3 do 14 tanin do
(Milodura) (Andropogon sorghum
californicium) sa madž
1% tanina
7. Sirak II 600 kg/m3 14 -
8. Pirinač Cela i lomljena zrna oljuštenog 14 -
pirinča (Oriza sativa)
sa najmanje 93% oljuštenih zrna
9. Lomljena Sporedni proizvodi pri - 14 -
zrna žita kombajniranju, vršidbi i pripremi
žita
10. Proso Zrno prosa (Panicum) 650 kg/m3 14 -
-------------------------------------------------------------------------------
Član 12.
Kukuruz kao sirovina za stočnu hranu po sadržaju primesa stranog porekla mora ispunjavati uslove utvrđene za I klasu, a po sadržaju oštećenih zrna - uslove za I, II ili III klasu, prema standardu JUS E. B3.516.
Član 13.
Kukuruzni klip za ishranu životinja mora da ispunjava sedeće uslove kvaliteta, i to:
1) zrno u klipu mora biti zdravo i bez vidljivih znakova plesni;
2) da ne sadrži više od 14% vlage;
3) odnos zrna i oklaska mora biti najmanje 78% : 22%.
Član 14.
Zrna leguminoza za ishranu životinja moraju da ispunjavaju sledeće uslove kvaliteta, i to:
1) da im je boja svojstvena vrsti, sorti i podvrsti i da ne sadrže pesticide u količinama većim od dozvoljenih;
2) da ne sadrže više od 15% vlage;
3) da među zrnima nema više od 5% stranih primesa, od čega:
- neorganskih materija (zemlja, pesak, prašina i dr.) najviše 1%;
- štetnih primesa (seme otrovnih i štetnih biljaka) najviše 0,5%;
- ostalih primesa (organske materije, seme divljih biljaka i dr.) najviše 3,5%;
4) da nema više od 8% oštećenih, nerazvijenih, šturih i proklijalih zrna leguminoza;
5) da ne sadrže seme viline kosice.
Primesama se ne smatraju zrna drugih leguminoza ako njihovo učešće nije veće od 10%.
Član 15.
Zrna leguminoza koja se koriste za ishranu domaćih životinja, pored uslova iz člana 14. ovog pravilnika, moraju da ispunjavaju i sledeće uslove kvaliteta, i to:
---------------------------------------------------------------------------------
R. Vrsta Opis Protein Mast Vlaga Sirova Pepeo
br. leguminoza % min % min % madž vlakna % madž
% madž
---------------------------------------------------------------------------------
1 2 3 4 5 6 7 8
---------------------------------------------------------------------------------
1 Grašak Sve vrste jestivog i - - 15 - -
stočnog graška ((Pisum
sativum i P. arvense)
2 Bob Kulturne sorte boba - - 15 - -
(Vicia faba)
3 Grahorica Zrno kulturnih sorti - - 15 - -
grahorice (Vicia sativa,
Vicia panonica)
4 Soja Zagrejano (tostirano), 32 14 10 5 6 0,5N/g
ljušteno i mleveno seme /min
soje (Gilicine hispida)
5 Guar Zrno guara (Cyamopsis 40 5 10 15 -
psoraloides) termički
tretirano
6 Lupina Zrna kulturnih vrsti i - - 15 - -
sorti lupine (Lupinus
luteus, L. angustifolius)
7 Pasulj Zrna pasulja (Phaseolus - - 15 - -
vulgaris)
8 Sočivo (Lens esculenta) - - 15 - -
(leća)
9 Slanutak (Cicer arietinum) - - 15 - -
(leblebija)
-------------------------------------------------------------------------
Proizvodi mlinarstva i sporedni proizvodi mlinarstva
Član 16.
Pod proizvodima mlinarstva i sporednim proizvodima mlinarstva, u smislu ovog pravilnika, podrazumevaju se proizvodi mehaničke prerade žitarica koji su namenjeni za ishranu domaćih životinja.
Proizvodi iz stava 1. ovog člana ne smeju da sadrže plesni, gari i seme korova.
Proizvodi mlinarstva koji se koriste za ishranu životinja moraju da ispunjavaju uslove kvaliteta, i to:
---------------------------------------------------------------------------------
R. Vrsta Opis % % % % % % % Ste-
br. proizvoda pro- ma- vl- sk- si- pe- pe- pen
tei- sti age ro- ro- pe- pela ki-
na madž ba vih la ne- se-
min vla- madž ra- lo-
kana stv. sti
u % u
HCl
madž
---------------------------------------------------------------------------------
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
---------------------------------------------------------------------------------
1 Pšenično Proizvod dobijen mlevenjem 14 - 14 30 6 4 0,2
krmno brašno pšenice; boje svetlomrke do
crvenkasto-žute bez gorčice,
užeglosti i nakiselosti;
krupnoće takve da 95% prolazi
kroz sito kvadratnih otvora
veličine 1 mm, a ostatak kroz
sito kvadratnih otvora veličine
2 mm
2 Pšenične Proizvod dobijen mlevenjem
mekinje pšenice i posle odvajanja brašna
i griza; sastoji se pretežno od
omotača zrna i delova
endosperma; boje slične boji
pšeničnog zrna svetlomrke; bez
gorčine; krupnoće takve da 90%
prolazi kroz sito kvadratnih
otvora veličine 1,6 mm,
neorganskih primesa do 0,4 14 - 14