Na osnovu člana 245. stav 1. Zakona o radu ("Službeni glasnik RS", br. 24/2005, 61/2005 i 54/2009),
Reprezentativni sindikati: Sindikat radnika građevinarstva i industrije građevinskog materijala Srbije, Granski sindikat građevinarstva, IGM, DI i PP "Nezavisnost" i Unija poslodavaca Srbije u delatnostima građevinarstva na teritoriji Republike Srbije, 20. decembra 2010. godine, zaključili su
POSEBAN KOLEKTIVNI UGOVOR
ZA GRAĐEVINARSTVO I INDUSTRIJU GRAĐEVINSKOG MATERIJALA SRBIJE
(Objavljen u "Sl. glasniku RS", br. 1 od 14. januara 2011)
I. OPŠTE ODREDBE
Član 1.
Ovaj kolektivni ugovor primenjuje se na sve zaposlene, kao i na sve poslodavce u oblasti građevinarstva i industrije građevinskog materijala, članove udruženja poslodavaca koji su zaključili ovaj kolektivni ugovor.
Poslodavcem u smislu stava 1. ovog člana, smatra se poslodavac koji obavlja pretežnu delatnost u oblasti građevinarstva i industrije građevinskog materijala u skladu sa Uredbom o klasifikaciji delatnosti, a prema Prilogu 1 pod nazivom "Klasifikacija delatnosti" koji je odštampan uz ovaj kolektivni ugovor i čini njegov sastavni deo.
Ovaj kolektivni ugovor obavezuje i poslodavce koji su naknadno postali članovi udruženja poslodavaca, učesnika ovog ugovora, od dana pristupanja udruženju tih poslodavaca, kao i one koji nisu članovi udruženja od trenutka donošenja odluke da se ovaj kolektivni ugovor u celosti primenjuje na sve poslodavce koji nisu članovi udruženja poslodavaca - učesnika ovog kolektivnog ugovora, koju donosi nadležni ministar.
Član 2.
Ovim kolektivnim ugovorom, u skladu sa zakonom i drugim propisima, uređuju se prava, obaveze i odgovornosti iz radnog odnosa zaposlenih kod poslodavaca, i to:
- zasnivanje radnog odnosa,
- radno vreme,
- odmori i odsustva,
- zaštita zaposlenih,
- zarada, naknade zarade i druga primanja,
- zabrana konkurencije,
- naknada štete,
- prestanak radnog odnosa, ostvarivanje i zaštita prava zaposlenih,
- savet zaposlenih,
- sindikat zaposlenih,
- prava, obaveze i odgovornosti zaposlenih i poslodavaca u oblasti bezbednosti i zdravlja na radu,
- postupak izbora i način rada predstavnika zaposlenih i odbora za bezbednost i zdravlje na radu,
- broj predstavnika zaposlenih kod poslodavca kao i njihov odnos sa sindikatom,
- postupak zaključivanja, izmena i dopuna ovog kolektivnog ugovora, kao i primena ovog kolektivnog ugovora,
- međusobni odnosi učesnika Kolektivnog ugovora,
- i druga pitanja od značaja za zaposlene i poslodavce.
Član 3.
Svi izrazi u ovom ugovoru koriste se u smislu njihovih značenja iz Zakona o radu, Zakona o bezbednosti i zdravlju na radu i Opšteg kolektivnog ugovora.
Ovaj kolektivni ugovor se neposredno primenjuje.
Izuzetno od člana 1, pojedine odredbe se primenjuju za period utvrđen ovim kolektivnim ugovorom (osnovna zarada za najjednostavniji posao).
Opštim aktom poslodavca smatraju se kolektivni ugovor i pravilnik o radu, kojima se mogu utvrditi i veća prava i povoljniji uslovi rada, od prava i uslova rada, utvrđenih ovim kolektivnim ugovorom i zakonom.
Ako kod poslodavca koji je član Udruženja poslodavaca učesnika ovog kolektivnog ugovora, nije organizovan sindikat, poslodavac je dužan da na zahtev Sindikata, potpisnika ovog ugovora dostavi na uvid važeći opšti akt, odnosno tekst ugovora o radu.
II. RADNI ODNOSI
Član 4.
Zasnivanje radnog odnosa vrši se u skladu sa Zakonom, s tim:
- da je na obrazložen, pisani zahtev reprezentativnog sindikata, učesnika kolektivnog ugovora kod poslodavca, poslodavac dužan da omogući uvid u akt kojim se utvrđuju organizacioni delovi kod poslodavca, vrste poslova, vrsta i stepen stručne spreme, broj izvršilaca na određenim poslovima i drugi posebni uslovi za rad na tim poslovima (u daljem tekstu: pravilnik o organizaciji i sistematizaciji poslova), i da se sindikat blagovremeno obavesti o izmenama i dopunama opšteg akta;
- da lice sa kojim želi da zasnuje radni odnos obavesti koja dokumenta treba da dostavi, radi dokazivanja da ispunjava uslove za poslove koje treba da obavlja;
- da potpiše ugovor o radu pre početka rada lica koje zasniva radni odnos i da zaposlenog prijavi nadležnim organizacijama za socijalno osiguranje;
- da od lica koje zasniva radni odnos za rad na poslovima sa posebnim uslovima rada pribavi dokaze o potrebnoj zdravstvenoj sposobnosti od strane nadležne zdravstvene ustanove.
Obaveza poslodavca je da na obrazložen pisani zahtev, najviše dva puta godišnje dostavlja reprezentativnim sindikatima kod poslodavca spisak zaposlenih u prethodnom periodu i poslove koji oni obavljaju, te da im omogući uvid u ostvarivanje zakonske obaveze prijavljivanja zaposlenog na obavezno socijalno osiguranje.
Ugovor o radu
Član 5.
Ugovor o radu, pored sadržine propisane Zakonom o radu, može da sadrži i podatak da li je zaposleni radni odnos zasnovao:
- sa prethodnom proverom radnih sposobnosti,
- sa probnim radom, odnosno u svojstvu pripravnika.
Probni rad
Član 6.
Probni rad se ne može ugovoriti sa pripravnikom.
Za vreme probnog rada, poslodavac i zaposleni mogu da otkažu ugovor o radu sa otkaznim rokom.
Otkazni rok iz prethodnog stava ovog člana, iznosi pet radnih dana.
Radne i stručne sposobnosti zaposlenog, za vreme probnog rada, utvrđuje poslodavac na osnovu izveštaja stručnog lica koje je pratilo rad zaposlenog. Stručno lice koje prati rad zaposlenog za vreme probnog rada određuje poslodavac. Poslodavac ne može od zaposlenog na probnom radu zahtevati obavljanje poslova za čije vršenje zaposleni nije zasnovao radni odnos.
Radni odnos na određeno vreme
Član 7.
Osim u slučajevima utvrđenim zakonom, poslodavac može da zasnuje radni odnos na određeno vreme sa zaposlenim u slučaju angažovanja pripravnika radi osposobljavanja za samostalni rad.
Radni odnos za obavljanje poslova sa povećanim rizikom
Član 8.
Poslovi koji se obavljaju sa povećanim rizikom utvrđuju se aktom o proceni rizika.
Poslodavac je dužan da pre zasnivanja radnog odnosa na poslovima iz prethodnog stava, pribavi od zaposlenog dokaz o utvrđenoj zdravstvenoj sposobnosti za rad na tim poslovima, od strane nadležne zdravstvene ustanove.
Radni odnos sa nepunim radnim vremenom
Član 9.
Radni odnos sa nepunim radnim vremenom, na određeno i neodređeno vreme, zasniva se u skladu sa Zakonom.
Poslovi sa nepunim radnim vremenom utvrđuju se pravilnikom o organizaciji i sistematizaciji poslova.
Radni odnos za obavljanje poslova van prostorija poslodavca
Član 10.
Radni odnos može da se zasnuje za obavljanje poslova van prostorija poslodavca.
Ugovor o radu kojim se zasniva radni odnos iz stava 1. ovog člana, pored odredbi iz Zakona o radu, sadrži i mere zaštite na radu koje je dužan da obezbedi poslodavac zaposlenom i drugim licima, ako obavljaju poslove sa zaposlenim u ime i za račun poslodavca, a van prostorija poslodavca.
Pripravnici
Član 11.
Radni odnos u svojstvu pripravnika zasniva se sa licem koje prvi put zasniva radni odnos za zanimanje za koje je to lice steklo potrebnu školsku spremu, ako je to kao uslov za rad na određenim poslovima utvrđeno zakonom i pravilnikom o organizaciji i sistematizaciji poslova kod poslodavca.
Pripravnički staž traje:
- na poslovima za koje se traži visoka stručna sprema - 12 meseci,
- na poslovima za koje se traži viša stručna sprema - devet meseci,
- na poslovima za koje se traži srednja stručna sprema - šest mes